Szanowni Państwo,

w obliczu kolejnego lockdownu pojawia się coraz więcej pytań i wątpliwości wśród pracodawców, którzy chcą zapewnić swoim pracownikom bezpieczne warunki pracy. Wśród tych pytań pojawiają się kwestie, czy na terenie zakładu pracy pracodawca może wprowadzić obowiązek noszenia maseczek, czy istnieje możliwość powołania się przez pracowników na zwolnienie z tego obowiązku i czy pracodawca może sprawdzić zasadność takiego zwolnienia.

1.Obowiązek noszenia maseczki na terenie zakładu pracy

Powyższy obowiązek kształtuje Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 lutego 2021 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (dalej jako Rozporządzenie).

Zgodnie z § 25 ust. 1 pkt 2 lit. c Rozporządzenia obowiązek zakrywania maseczką ust i nosa dotyczy zakładów pracy, jeżeli w pomieszczeniu przebywa więcej niż 1 osoba, chyba że pracodawca postanowi inaczej. Przepis ten umożliwia zatem pracodawcy uregulowania kwestii obowiązku noszenia maseczki na terenie zakładu pracy odmiennie, niż wynika to z przepisów Rozporządzenia, np. określenie pomieszczeń, w których obowiązkowe jest noszenie maseczki czy określenie warunków, kiedy poszczególne osoby mogą być zwolnione z takiego obowiązku.

Przepisy Rozporządzenia nakazującego zakrywanie ust i nosa maseczką są adresowane bezpośrednio do indywidualnych osób i co do zasady nie nakładają obowiązku monitorowania noszenia maseczek przez inne podmioty, w tym przez pracodawcę. Tym niemniej na pracodawcy spoczywają obowiązki w zakresie BHP, w szczególności zapewnienie pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w zakładzie pracy (art. 207 § 2 k.p.). Z uwagi na konieczność przestrzegania wskazanych obowiązków BHP za dopuszczalne uznać należy uprawnienie pracodawcy do egzekwowania obowiązku noszenia maseczek przez pracowników na terenie zakładu pracy w stosunku do pracowników, jako obowiązku w zakresie przestrzegania przepisów BHP.

W przypadku nieprzestrzegania wskazanego obowiązku pracodawca może zgodnie z art. 108 § 1 k.p. ukarać pracownika karą porządkową, tj. karą upomnienia lub nagany. Ewentualne kary powinny dotyczyć jednak w naszej ocenie przede wszystkim nagminnych, czy celowych przypadków nieprzestrzegania przez pracowników obowiązku noszenia maseczki w miejscu pracy.

2.Bezpieczeństwo pracowników – weryfikacja a RODO

Zgodnie z przywołanym wcześniej przepisem Rozporządzenia nakaz noszenia maseczki nie dotyczy osoby, która nie może zakrywać ust lub nosa z powodu zaawansowanych schorzeń neurologicznych, układu oddechowego lub krążenia, przebiegających z niewydolnością oddechową lub krążenia.

Oznacza to, że pracodawca uprawniony jest do żądania od pracownika, który powołuje się na wskazaną przesłankę wyłączenia stosowania obowiązku noszenia maseczki, zaświadczenia lekarskiego, które potwierdzać będzie istnienie takiego schorzenia.

Zgodnie z art. 9 RODO dane pracownika dotyczące zdrowia stanowią dane szczególnej kategorii (tzw. dane wrażliwe). Pracodawca jako administrator danych osobowych pracownika, przetwarzać będzie wskazane dane pracowników dotyczące ich zdrowia w celu realizacji obowiązków w zakresie BHP, wynikających z przepisów prawa pracy (w szczególności art. 207 § 2 k.p.), istnieją podstawy, aby uznać, iż przetwarzanie takich danych osobowych pracowników jest dopuszczalne. W celu realizacji zasady minimalizacji przetwarzania danych osobowych proponujemy jednak, aby pracodawca nie zbierał/gromadził wskazanych zaświadczeń lekarskich, lecz aby jego pracownicy przedkładali wskazane zaświadczenia lekarskie wyłącznie do wglądu i na takiej podstawie sporządzona była przez pracodawcę lista pracowników uprawnionych do nienoszenia maseczek w zakładzie pracy (bez wskazywania przyczyn takiego zwolnienia, co minimalizować będzie zakres przetwarzania danych osobowych).

3.Wewnętrzne regulacje pracownicze

Mając na uwadze przedstawione poniżej wyjaśnienia proponujemy, aby niezależnie od obowiązków wynikających z przepisów Rozporządzenia, pracodawca określił w ramach wewnętrznych regulacji pracowniczych w szczególności zasady noszenia przez pracowników maseczek na terenie zakładu pracy oraz przypadki, w których jego pracownicy będą zwolnieni z takiego obowiązków wraz z określeniem wymogów/dokumentów, które pracownicy winni spełnić, by skorzystać z takiego zwolnienia (np. obowiązek posiadani przy sobie stosownego zaświadczenia na wypadek ewentualnej kontroli).

Chętnie udzielimy naszego wsparcia przy przygotowywaniu wskazanej regulacji wewnętrznej w Państwa firmie.