Szanowni Państwo,

zawierając umowy cywilnoprawne, często uzgadniacie Państwo w nich zapisy o karach umownych, mające chronić Wasze interesy. Czy zawsze jednak treść tych zapisów jest zgodna z prawem i zapewnia Państwu należytą ochronę?

W pierwszym rzędzie pamiętać należy, że roszczenia o zapłatę kar umownych muszą wynikać z samej umowy (art. 483 k.c.). Strony powinny zatem określić w treści umowy kary umowne, a w szczególności wskazać, w związku z jakimi zdarzeniami obowiązek zapłaty owych kar zaktualizuje  się.

Pamiętać również należy, że sankcjonować można zachowania stron, które mają charakter niepieniężny, ale nie te, które polegają na obowiązku spełnienia na rzecz kontrahenta świadczeń pieniężnych.

Niewątpliwie można zastrzec w jednej umowie zarówno karę umowną za opóźnienie w wykonaniu umowy, jak i karę za odstąpienie od umowy. Problematyczna jest natomiast możliwość jednoczesnego dochodzenia tych kar w sytuacji, gdy doszło zarówno do opóźnienia w wykonaniu umowy, jak i do odstąpienia od umowy.

W tym zakresie istotny jest wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18.01.2019, sygn. akt: III CSK 9/17, LEX nr 2607936), zgodnie z którym kara umowna za opóźnienie w wykonaniu umowy może być dochodzona jedynie w odniesieniu do tych świadczeń, które po złożeniu oświadczenia o odstąpieniu od umowy w zakresie, w jakim nie została wykonana, zachowują status świadczeń spełnionych na podstawie częściowo wykonanej umowy. Przyjęto zatem dopuszczalność kumulacji tych kar, jeśli odstąpienie dotyczy tylko niewykonanej części umowy (skutek ex nunc), a kara za opóźnienie dochodzona jest wyłącznie co do wykonanej części umowy, nieobjętej odstąpieniem. Innymi słowy, jeśli od umowy odstąpiono tylko w części, to istnieje możliwość łączenia kar za opóźnienie i za odstąpienie.

Zatem konstruując w przyszłości zapisy o karach umownych, doradzamy pamiętać o powyższych zasadach.

W razie jakichkolwiek pytań czy wątpliwości, prosimy o kontakt.