Co jest przedmiotem nowej regulacji dot. tzw. sygnalistów?

Stosownie do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (dalej Dyrektywa) jej przedmiotem są  zasady i procedury dotyczące ochrony sygnalistów, czyli osób, które zgłaszają informacje uzyskane w związku z pracą na temat naruszeń prawa (m.in. w zakresie zamówień publicznych, usług i produktów finansowych, ochrony konsumentów, danych osobowych, środowiska).

Aktualnie brak jest wprawdzie ustawy implementującej Dyrektywę do polskiego porządku prawnego, ale ustawa taka powinna wejść w życie przed 17 grudnia 2021 r. 4 października br. do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów wpisane zostały założenia do projektu ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa.

Kto i od kiedy jest zobowiązany do stosowania przepisów Dyrektywy i polskiej ustawy implementacyjnej?

Oprócz podmiotów z sektora publicznego od 17 grudnia 2021 r. ww. obowiązki będą dotyczyć przedsiębiorców zatrudniających co najmniej 250 osób.

Obowiązek stosowania nowych regulacji przez przedsiębiorców zatrudniających od 50 do 249 osób został odroczony do dnia  17 grudnia 2023 roku.

Na czym generalnie ma polegać wdrożenie Dyrektywy i ustawy implementacyjnej przez przedsiębiorców?

• Przedsiębiorca będzie mieć obowiązek ustanowienia wewnętrznych kanałów zgłaszania naruszeń, procedur ich weryfikowania i podejmowania działań następczych które znajdą się w układzie zbiorowym pracy, regulaminie bądź statucie określającym prawa i obowiązki stron stosunku pracy.
• Przedsiębiorca ma zapewnić potencjalnym osobom zgłaszającym zrozumiałe i łatwo dostępne informacje na temat procedur na potrzeby dokonywania zgłoszeń zewnętrznych, tj. do właściwych organów.
• Procedury i muszą zapewniać poufność tożsamości osób dokonujących zgłoszenia, przy czym obowiązki organizacyjne oraz koszty wdrożenia spoczywają na przedsiębiorcy.
• Treść wewnętrznej procedury ma być przedmiotem uzgodnień z zakładowymi organizacjami związkowymi albo konsultacji z przedstawicielami pracowników (jeśli u pracodawcy nie będą działały zakładowe organizacje związkowe).
• Na przedsiębiorcy będzie ciążyć obowiązek wyszczególnienia komórek organizacyjnych lub osób przyjmujących zgłoszenia, które to będą podejmować działania następcze i udzielać informacji zwrotnych.
• Przedsiębiorca powinien wprowadzić zasady ochrony osób dokonujących zgłoszenia przed wszelkimi działaniami odwetowymi (np. zwolnienie, obniżenie wygrodzenia),jakie mogłyby spotkać te osoby w związku z ujawnieniem przez nie naruszeń.

Jak możemy Państwu aktualnie pomóc, by przygotować Państwa firmę do realizacji wynikających z Dyrektywy obowiązków?

Oferujemy Państwu pomoc przy tworzeniu projektu wewnętrznej procedury i niezbędnych załączników do niej, jak również przeprowadzenie szkoleń w tym przedmiocie, dla osób, które będę realizować opisywane wyżej obowiązki ze strony przedsiębiorcy i przygotowanie broszur informacyjnych dla pracowników oraz ew. dalsze wsparcie prawne.

Z uwagi na bardzo szeroki zakres wymaganych Procedur i załączników do nich oraz zbliżający się termin powstania nowego obowiązku prawnego, rekomendujemy jak najszybsze podjęcie pierwszych działań w celu wdrożenia stosownych regulacji. Pozwoli to na szybsze dostosowanie projektów wymaganych dokumentów do ew. dodatkowych regulacji, którą mogą wyniknąć z ustawy implementacyjnej, zwłaszcza że może ona wejść w życie na krótko przed wyżej wskazanym terminem (17 grudnia br) nałożenia na przedsiębiorców zatrudniających co najmniej 250 osób obowiązków dt. sygnalistów.