Kogo dotyczy nowa specustawa?
Ustawa ma zastosowanie do obywateli Ukrainy oraz obywateli Ukrainy, posiadających Kartę Polaka, którzy przybyli na terytorium Polski wraz z najbliższą rodziną. Ułatwienia w zakresie legalizacji pobytu i dostępu do rynku pracy dotyczą także małżonków obywateli Ukrainy, którzy nie posiadają obywatelstwa ukraińskiego. Pierwotnie przepisy znajdowały zastosowanie w przypadku, gdy wskazane osoby przybyły na terytorium Polski bezpośrednio z Ukrainy, w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa. Po nowelizacji ustawy, która weszła w życie 26 marca 2022 r. rozwiązania obejmują także tych obywateli Ukrainy, którzy przekroczyli granicę Ukrainy z innym państwem i następnie przybyli do Polski.
Czy obywatele Ukrainy muszą posiadać zezwolenie na pracę?
Obywatele Ukrainy, których pobyt w Polsce został uznany za legalny na gruncie nowej specustawy, nie potrzebują odrębnego zezwolenia na pracę. To na pracodawcy ciąży obowiązek powiadomienia w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy, właściwego powiatowego urzędu pracy. Brak zezwolenia na pracę dotyczy także obywateli Ukrainy, którzy zgodnie z prawem przebywają już legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na mocy innych tytułów pobytowych.
Na jakich zasadach obywatele Ukrainy mogą prowadzić działalność gospodarczą?
Kolejnym ułatwieniem jest możliwość podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej przez obywateli Ukrainy na takich samych zasadach jak obywatele polscy. Możliwość prowadzenia działalności gospodarczej jest uwarunkowana wcześniejszym uzyskaniem numeru PESEL. W przypadku, w którym pobyt obywatela Ukrainy przestanie być legalny, przedsiębiorca utraci uprawnienia do wykonywania działalności gospodarczej.
Dla jakich zawodów i branż ustawa przewiduje szczególne ułatwienia?
Ustawa przewiduje możliwość zatrudnienia obywateli Ukrainy na stanowisku lekarza lub lekarza dentysty, nawet jeżeli uzyskali oni swoje kwalifikacje poza terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Lekarze oraz lekarze dentyści będą mogli pracować na podstawie zgody na wykonywanie zawodu oraz przyznanego warunkowego prawa do wykonywania zawodu. Analogiczne rozwiązanie zostało przewidziane dla obywateli Ukrainy, którzy posiadają kwalifikacje pielęgniarki lub położnej.
Ustawa przewiduje także złagodzenie wymogów w zakresie posiadania dokumentów potwierdzających znajomość języka polskiego dla osób zatrudnianych jako wychowawcy, opiekunowie dziecięcy, psycholodzy czy pedagodzy, a także dla osób zatrudnianych na stanowisku pomocy nauczyciela.
Przewidziane zostały także ułatwienia dla branży rolniczej – wydłużony został okres, w którym obywatele Ukrainy będą mogli świadczyć pomoc przy zbiorach chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół i roślin zielarskich.
Czy specustawa zwalnia z przestrzegania przepisów BHP?
Choć ustawa przewiduje szereg ułatwień w zakresie zatrudniania pracowników z Ukrainy, to żadne przepisy nie zwalniają pracodawcy od przestrzegania obowiązujących przepisów BHP dotyczących zatrudnienia nowego pracownika. Do zadań pracodawcy należy m.in. zapewnienie pracownikowi wstępnego szkolenia BHP czy zapoznanie pracownika z oceną ryzyka zawodowego. Należy pamiętać o tym, że część z pracowników nie posługuje się w dostatecznym stopniu językiem polskim, w związku z czym koniecznym będzie przygotowanie szkoleń oraz odpowiednich dokumentów w zrozumiałym dla nowego pracownika języku.
Jak możemy pomóc przy zatrudnianiu obywateli Ukrainy?
Jeżeli rozważasz zatrudnienie w swoim przedsiębiorstwie obywateli Ukrainy i zastanawiasz się czy przepisy nowej specustawy będą miały do nich zastosowanie oraz kiedy i jakie obowiązki będą ciążyć na Tobie jako na pracodawcy, to zapraszamy do kontaktu z nami. Oferujemy szkolenia oraz bieżącą pomoc dotyczącą aspektów związanych z zatrudnieniem obywateli Ukrainy.