Szanowni Państwo,

informujemy iż z dniem 1 lipca 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przystąpił do porozumienia ramowego w sprawie stosowania art. 16 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w przypadkach zwyczajowej telepracy transgranicznej. Pojęcie „telepracy transgranicznej” dla celów porozumienia oznacza pracę zdalną (telepracę) wykonywaną z państwa zamieszkania przy zachowaniu połączenia cyfrowego ze środowiskiem pracy pracodawcy, którego siedziba znajduje się w innym państwie niż państwo zamieszkania.

Powyższe stanowi istotne ułatwienie w świadczeniu pracy zdalnej, w sytuacji gdy coraz częściej pracownicy zatrudnieni u pracodawcy z siedzibą w Polsce są zainteresowani wykonywaniem obowiązków pracowniczych zdalnie z innego państwa. Celem wskazanego wyżej porozumienia jest bowiem umożliwienie ustalenia ustawodawstwa właściwego dla państwa siedziby pracodawcy, pomimo wykonywania znacznej części pracy w państwie zamieszkania. Tym samym po spełnieniu odpowiednich warunków, porozumienie umożliwia zastosowanie wyjątku względem art. 13 ust. 1 lit. a) rozporządzenia (WE) nr 883/20041, zgodnie z którym co do zasady osoba, która normalnie wykonuje pracę najemną w dwóch lub więcej państwach członkowskich podlega ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania, jeśli wykonuje znaczną część pracy w tym państwie członkowskim. Zgodnie z ww. porozumieniem ramowym, telepracownik transgraniczny może kontynuować ubezpieczenie w kraju pracodawcy, jeżeli praca zdalna (telepraca) wykonywana przez niego z kraju zamieszkania nie przekracza 50% jego całkowitego czasu pracy. Jest to istotna różnica w stosunku do wcześniejszego rozwiązania, gdyż przed zawarciem ww. porozumienia praca zdalna z innego państwa niż to, w którym znajduje się siedziba pracodawcy, musiała być wykonywana w wymiarze mniejszym niż 25% całkowitego czasu pracy lub/i wynagrodzenia, aby pracownik nie musiał płacić składek w tym innym kraju (kraju zamieszkania). Na gruncie przepisów unijnych uznaje się bowiem, że w sytuacji gdy praca jest wykonywana w dwóch państwach członkowskich, to stosujemy prawo kraju zamieszkania, jeśli w tym państwie jest wykonywana znaczna część pracy – a uznaje się, że jest to co najmniej owe 25% wykonywanej pracy. Porozumienie pozwala zwiększyć wymiar pracy zdalnej wykonywanej transgranicznie do mniej niż 50 proc. całkowitego czasu pracy, przy jednoczesnym zachowaniu ubezpieczenia w Polsce (państwie siedziby pracodawcy).

Beneficjentami wskazanego wyżej porozumienia są zatem pracownicy mający pracodawcę w jednym państwie członkowskim (innym niż ich państwo zamieszkania) i wykonujący część pracy w państwie zamieszkania, w formie telepracy (pracy zdalnej) transgranicznej, w wymiarze co najmniej 25%, ale poniżej 50% całkowitego czasu pracy.

Pamiętać należy jednak, że wskazane wyżej porozumienie nie obejmuje osób:

• normalnie wykonujących w państwie zamieszkania aktywność inną niż telepraca transgraniczna, lub
• normalnie wykonujących aktywność w państwie innym niż państwo zamieszkania i państwo siedziby, lub
• wykonujących działalność na własny rachunek.

W celu objęcia postanowieniami wskazanego wyżej porozumienia polscy pracodawcy lub osoby zatrudnione u polskich pracodawców muszą wystąpić do ZUS z wnioskiem US-36, który rozpatrywany będzie przez Odział ZUS w Kielcach. Po otrzymaniu stosownej informacji zwrotnej należy wystąpić z wnioskiem US-34  o wydanie dokumentu w postaci zaświadczenia A1. Wskazane zaświadczenie A1 potwierdza w takim przypadku, że pracownik przynależy do polskiego systemu ubezpieczeń społecznych (i tu opłaca składki).Stosowny wniosek będzie obsługiwany przez Oddział ZUS właściwy ze względu na siedzibę pracodawcy.

W przypadku zainteresowania z Państwa strony powyższą tematyką, zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią.