Z dniem 1 stycznia 2021 r. wejdą w życie bardzo istotne dla wielu przedsiębiorców zmiany w Kodeksie cywilnym (dalej jako k.c.) oraz w ustawie o prawach konsumenta (dalej jako: prawo konsumenta), wprowadzone ustawą z dnia 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych (przy czym wskazany termin wynika z tzw. tarczy antykryzysowej, czyli ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, która zmieniła pierwotny termin wejścia ww. zmian z dnia 1 czerwca 2020 r. na dzień 1 stycznia 2021 r.).

Istotą wyżej wskazanych zmian jest częściowe rozciągnięcie ochrony konsumenckiej na przedsiębiorcę, prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą, o ile zawiera on  umowę, która nie należy do przedmiotu jego działalności gospodarczej i umowa ta nie ma dla niego  charakteru zawodowego.   

Weryfikacja tego, czy dana umowa ma „zawodowy charakter”, będzie odbywać się w oparciu o wpis w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, a konkretnie o wpisane tam kody PKD, określające przedmiot działalności gospodarczej. Wynik takiej weryfikacji będzie decydować o tym, czy nabywcy towaru lub usługi, będącego jednoosobowym przedsiębiorcą, będą przysługiwać określone uprawnienia konsumenckie, czy też nie. W praktyce wskazana weryfikacja będzie mogła stwarzać wiele wątpliwości i problemów praktycznych, a nadto będzie oznaczać dodatkowy nakład czasu pracy dla personelu przedsiębiorcy, zawierającego umowę z jednoosobową firmą. Obowiązek ww. weryfikacji będzie bowiem spoczywać na przedsiębiorcy, który będzie sprzedawcą  towaru lub dostawcą usługi, a kwestia zakwalifikowania danej umowy, w oparciu o kody PKD, do umów zawieranych zawodowo, jest nieoczywista. Przykładowo obecnie zwraca się w piśmiennictwie uwagę na to, że np. w przypadku świadczenia usług związanych ze zdrowiem, np. usług dentystycznych, zakup sprzętu medycznego będzie traktowany jako umowa o charakterze zawodowym, ale zakup artykułów biurowych najprawdopodobniej już nie, choć też będą one wykorzystywane w prowadzonej przez ich nabywcę działalności gospodarczej.

Kwestia prawidłowej weryfikacji umowy z jednoosobowym przedsiębiorcą będzie bardzo istotna, jako że w zależności od jej wyniku, przedsiębiorca taki będzie mógł lub nie powołać się na określone przepisy, przewidujące ochronę konsumencką,  a sprzedający towar lub świadczący usługę będzie musiał się do tych przepisów stosować. W szczególności osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą i zawierająca umowę nie mającą dla niej charakteru zawodowego, będzie objęta ochroną przewidzianą dla konsumentów w następujących zakresach:

• bezskuteczności i zakazu stosowania niedozwolonych postanowień umownych, tj. tzw. klauzul abuzywnych;
• odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmi za wady wobec kupującego, tj. w zakresie reklamacji za wady rzeczy sprzedanej (przy możliwości wyłączenia lub ograniczenia jednak wobec niej odpowiedzialności z tytułu rękojmi);
• praw konsumenta i obowiązków przedsiębiorcy przewidzianych w rozdziale 4 prawa konsumenta, a więc w szczególności w zakresie konsumenckiego prawa odstąpienia od umowy zawartej na odległość bez podania przyczyny w ciągu 14 dni od otrzymania rzeczy.

W konsekwencji generować to będzie  liczne,  nowe obowiązki dla sprzedawców lub dostawców usług, nie tylko w zakresie konieczności weryfikacji zawodowego charakteru umów zawieranych z jednoosobowymi przedsiębiorcami, ale i odpowiedniego dostosowania zapisów tych umów oraz stosowanych ogólnych warunków umów, regulaminów itp. do przepisów prawa konsumenta oraz realizacji dalszych obowiązków, jak obowiązku informacyjnego w zakresie prawa odstąpienia od umowy zawartej na odległość.

Z uwagi na bardzo szeroki zakres zmian wprowadzanych ww. regulacją, zachęcamy Państwa, aby jak najszybciej ustalić, w jakim zakresie znajdzie ona zastosowanie do Państwa firmy, a w dalszej kolejności do dokonania przeglądu stosowanych u Państwa wzorów umów, formularzy zamówień, regulaminów i ogólnych warunków umów, z uwagi na potrzebę ich odpowiedniego dostosowania do opisanych wyżej nowych regulacji.

Zakres zmian jest na tyle istotny, że może w bardzo dużym stopniu wpłynąć na Państwa działalność biznesową i wymóc daleko idące zmiany w ww. dokumentacji, np. z uwagi na konieczności usunięcia z nich – przynajmniej w stosunku do jednoosobowych firm, zawierających umowy o charakterze niezawodowym –   postanowień, które są dozwolone między przedsiębiorcami, ale byłyby uznane za klauzule abuzywne w obrocie konsumenckim.

Z uwagi na złożoność poruszonej tematyki, Kancelaria pozostaje do dyspozycji w zakresie dalszych pytań i wyjaśnień.

Materiały do pobrania w wersji polskiej oraz niemieckiej.